Always on the Road

Marokko 2024

Marokko met de camper

In 1987 en 1989 ben ik twee keer met de wagen en mijn toenmalige vriend naar Marokko gereisd. Geen voorbereidingen, geen internet en gewoon met de auto en een landkaart van dorp naar dorp of stad naar stad gereden.  Ik heb er alleen maar mooie herinneringen aan.
Sinds 2012 bezoeken we regelmatig Tarifa in het zuiden van Spanje en zijn we al een paar keer op en af gereisd voor 1 dagje naar Tanger. Het is nog altijd heerlijk vertoeven daar en ook Suzette vindt de Marokkaanse cultuur boeiend en wil er ook graag wat langer blijven.
We hebben daarom dit jaar besloten om met de camper de oversteek te maken en het land rond te trekken. Vandaag hebben we uiteraard internet, we hebben veel informatie waar we terecht kunnen op campings en camperplaatsen maar voor de rest willen we ons toch laten verrassen. Ik wil een aantal plaatsen terug bezoeken die ik bijna 40 jaar geleden reeds gezien heb en voor de rest : go with the flow.
Vertrek : voorzien midden september 2024

26 september 2024
Algeciras - Tanger Med

Iets later dan gepland wegens motorproblemen (adblue die foutmeldingen gaf) zijn we eindelijk klaar voor de oversteek met onze camper van Algeciras naar Tanger Med. De tickets hebben we gisteren gekocht bij Carlos, een begrip onder camperaars die naar Marokko reizen. Hoewel je vanaf midden Spanje op de snelweg regelmatig kleine kantoortjes ziet waar je tickets kunt kopen, hoor je telkens maar éen naam : Carlos. Zijn reisbureau is gevestigd in Los Barros/Algeciras en staat bekend om de goedkoopste tickets. Wij betaalden €270 voor een open ticket heen en terug. Met een ‘open ticket’ bedoelt men dat je niet gebonden bent aan een vaste datum of tijdstip.
De ontvangst was schitterend. Zodra we stopten voor zijn deur om even te bekijken waar we konden parkeren (officieel is er nergens echt een parkeerplek) kwam het oude mannetje meteen naar buiten gewandeld. Hij vroeg of we naar Marokko wilden, schudde onze hand en zei dat we hier even konden parkeren. Mocht er op dat moment een tweede camper arriveren dan past die uiteraard niet meer op dat kleine plekje. Eenmaal binnen werd het werk verdeeld tussen een medewerker (waarschijnlijk zijn kleinzoon)  en hijzelf. Tickets kopen, dirhams wisselen, een sim kaartje aanschaffen,  het kan allemaal. Heel vriendelijke ontvangst en top service. Via Whatsapp sturen ze je de locatie waar je moet inschepen.  We konden ook in de buurt blijven slapen (parking Mercadona, Lidl, Leroy Merlin, de campers staan overal), maar aangezien wij graag nog even een avondje naar Tarifa wilden en toch ook nog even onze toilet wilden lozen alvorens op de boot te gaan zijn we naar onze lievelingsstad gereden, slechts 20 km verderop.
Vanmorgen heel vroeg vertrokken en om 7 u stonden we klaar om te boarden. In Spanje heel snel door de papierhandel geraakt, in Marokko duurt het iets langer. Na de diverse paspoortcontroles rij je naar de scanner waar je veel te dicht op elkaar moet staan … millimeterwerk, wat daar de bedoeling van is blijft ons onduidelijk. Daarna volgt nog een gesprek met een zoveelste politieagent die heel beleefd vraagt of hij in de camper mag komen. Natuurlijk zeg je ja lol. Ik denk dat hij met een neen niet gediend is.
Paar kastjes open maken, wat vragen beantwoorden zoals of we ook drones of wapens bij hebben. Heb gezegd dat mijn keukenmessen de enige wapens waren. Alles werd heel correct en heel vriendelijk afgehandeld. Het zijn vele controles op dat korte stuk tussen uitgang schip en uitgang haven maar alles gebeurde met de nodige glimlach. Iets verder in de haven, net voor de uitgang,  nog een simkaartje gekocht en dan op weg naar Asilah.
40 jaar geleden was ik hier ook al, zonder camper, zonder internet, met enkel een landkaart en een klein boekje : ‘Reizen door Marokko’. Blij dat ik hier terug ben.

26 tot 28 september 2024
Asilah

Onze eerste stop in Marokko is Asilah. Een klein stadje aan de Atlantische oceaan ten zuiden van Tanger. Het is vooral bekend om zijn mooi gekleurde medina. We hebben er leuke foto’s kunnen maken, maar we zijn ook de andere straten ingetrokken waar je de echte locals ziet en het normale leven verder weg van het toerisme.
Er zijn twee campings die vlak naast elkaar liggen en die qua ‘comfort’ (of het gebrek eraan lol) aan elkaar gelijk zijn. Voor ons maakt het niet uit want toilet en douche hebben we aan boord. Voor mensen die afhankelijk zijn van het camping sanitair zou ik zeggen : een donkere bril opzetten en op de tanden bijten 😊 Het heeft ons niet verbaasd, want we weten al lang dat hygiëne nu eenmaal een iets andere betekenis heeft in deze landen dan bij ons. Wel heel vriendelijke ontvangst aan de receptie. Prijs per nacht inclusief stroom op camping Echrigui : 10 euro. Op 20 minuutjes wandelen ben je in de Medina.
De eerste avond hebben we gegeten in een ietwat toeristisch restaurant omdat we zagen dat ze er ook wijn serveerden, wat voor Marokko niet evident is. Maar eigenlijk hadden we later spijt van deze beslissing. De tourist traps zijn gewoon niet waw van kwaliteit. Vandaag hebben we gegeten in een lokaal restaurant Dar Al Maghrebia. Superlekker, fantastische bediening en een factuur om blij van te worden. We weten dat Marokko goedkoop is maar het blijft toch wennen als je de rekening krijgt. We betaalden 165 Dirham (16,50 euro) voor een grote fles bruiswater, een koffie, thee, een tajine met vlees, een tajine met kip en nog twee dessertkoekjes. En dat was dan wat ze noemen een ‘duurder’ restaurant 😊
We hebben vandaag een rondleiding gekregen van een politieman in het justitie-gebouw van Asilah maar we moesten plechtig beloven om geen foto’s te nemen. Dat hebben we dan uiteraard ook gerespecteerd. We vonden het al heel lief dat hij ons binnen liet nadat we aan de ingang gevraagd hadden wat voor soort gebouw het was.
Voor diegenen die ons al langer volgen : we hebben voldoende martini aan boord om een paar weken te kunnen overleven 😃 We zijn erin geslaagd om dat goed binnen te smokkelen 😁
 

28 tot 29 september 2024
Larache

Vanmorgen in Asilah vertrokken en een goei 40 km later al terug gestopt in Larache op camperplaats ‘Aire de repos de Larache’. Aan de ingang staat nog een oud bord ‘Camping Aljalia’ maar het oude bord is het enige bewijs dat hier vroeger een camping was. Er is nu vooraan een soort café/restaurant/verzamelplaats voor locals en achteraan is de camperplaats. Eenvoudig, geen tralala, maar voor 70 dirham (of 50 als je geen stroom wil) mag een mens niet klagen. Sanitair idem als de vorige camping en ik vermoed dat we de lat in Marokko niet te hoog mogen leggen. Gelukkig hebben wij onze eigen badkamer en dat is super deluxe 🙂
Met een taxi rij je voor 10 dirham naar het oude stadscentrum. Wij lieten ons afzetten op Place d’Espagne om van daaruit te voet op verkenning te gaan. 4,5 km taxi voor 1 euro…het blijft verbazingwekkend 😊
Het oude stadscentrum was een compleet contrast met het mooie Asilah. Ik was 40 jaar geleden ook al in Larache en daarom wilden we hier even stoppen maar er waren toch wat dingen veranderd. Het fort met prachtig uitzicht op de oceaan is gesloten voor bezoekers en de bootjes die je vroeger vanuit de haven naar de overkant aan een strandje brachten zijn er ook niet meer (volgens de uitleg van een local omdat ze op de roeibootjes teveel mensen tegelijk meenamen en er een paar jaar geleden enkele verdronken zijn). Je kan nu nog alleen op het strand geraken met een auto of bus maar dan moet je wel 7 km rondrijden.
De oude binnenstad oogt heel arm maar ook dat is Marokko en dat willen we eveneens laten zien. De foto’s zijn getuige van armoede en verval maar het bruist er wel van het leven. De mensen hebben niet veel maar ze gaan door het leven met een glimlach op hun gezicht en groeten je vriendelijk en heten je welkom.
We wandelen na een bezoek aan het oude stadscentrum nog even tot aan de vissershaven maar twee politiemannen verbieden ons vriendelijk doch kordaat de ingang. Enkel de vissers mogen hier binnen. Spijtig want we hadden graag wat foto’s genomen van het kleurrijke leven van de vissers met hun bootjes. Vroeger kon dat wel, vandaag blijkbaar streng gecontroleerd.
Met de taxi rijden we terug naar de camperplaats en morgen gaan we verder richting Kenitra.
Beetje rare gewoonte op de camperplaats : Er blijft heel de nacht een mannetje zitten in een stoel op amper 3 à 4 m van je camper. Hij staat in voor de veiligheid. Nu hebben de meeste campings wel een bewaker ’s nachts, maar die zitten meestal aan de ingang in een klein huisje, kijken wat tv of op hun telefoon en kunnen op die manier ook knus de nacht doorbrengen. Hier dus niet. De man is blijven zitten tot 7 ’s morgens. Toen ik mijn verduistering naar boven deed waaide hij onmiddellijk. Beetje dubbel…je wordt echt geviseerd…Ik ben buiten een praatje gaan maken met hem en toen kon hij naar huis gaan. Zijn taak zat erop. Als er vanavond weer campers staan komt hij terug. Door wie hij betaald wordt voor deze job is mij niet duidelijk. Ik vermoed de gemeente (later in Safi hebben we een gelijkaardige nachtwacht in de vorm van een politieagent).

 

29 tot 30/9/2024
Mehdia Kenitra

Vandaag slechts éen enkele foto want onze stop in Mehdia/Kenitra was zo teleurstellend dat fotograferen niet aan de orde was 😊
Na Larache staat eigenlijk Safi op het programma voor een bezoek aan de pottenbakkerijen. Maar het is nog een redelijke afstand, dus we beslissen om nog een paar tussenstops te maken. Er zou een mooie camping zijn met zwembad en omdat we al wat kilometers in de benen hebben van de vele wandelingen in de medina’s lijkt ons een zwempartijtje voor de spieren wat los te gooien een goede zaak …
In de reviews stonden wel wat mindere dingen zoals ‘vergane glorie’, ‘vuil’, ‘niet meer wat het was’ enz… maar positief als we zijn wilden we het toch een kans geven.
Wel, die paar mindere reviews waren helemaal juist. Waarschijnlijk was deze camping ooit wel de moeite maar vandaag is het een trieste boel. Het oogde zeer verlaten en dat had niets te maken met het gebrek aan veel toeristen maar gewoon de sfeer. Het leek alsof hier al heel lang niet echt nog interesse was voor de camping. Inchecken moest trouwens een heel eind verder in het hotel. Het zwembad ziet er mooi uit van ver maar is eigenlijk ingenomen door de meeuwen. En van dichtbij is dat ook te zien…dan maar niet gaan zwemmen ☹ Op de kampeerplaatsen zijn wateraansluitingen maar er komt geen druppel uit . . .
Niet getreurd, we gaan iets eten aan Mehdia beach. Een gezellige, leuke en drukke bedoening op straat met heel veel Marokkaanse families die hier een zondags uitstapje maken. In het eerste restaurant dat we kiezen gaat er blijkbaar iets mis met onze bestelling. We krijgen onze drankjes, na herhaaldelijk aandringen,  pas na 1 uur (mijn tong was al helemaal uitgedroogd) en het eten kwam helemaal niet…Toen we na nog een half uur zagen dat iedereen in dat restaurant bediend was behalve wij zijn we rechtgestaan, drankjes betaald en vertrokken. Er ging nog een lichte discussie aan vooraf met de zaalmanager maar ze konden ons niet meer overtuigen om nog langer te wachten.
In het tweede restaurant werden we verwelkomd door Fatima die ons hemel op aarde beloofde. Een verkooppraatje waar velen jaloers op zouden zijn en het werkte nog ook. We zijn bij haar binnengestapt en hebben twee tajines met kip besteld. Wat we later geserveerd kregen was een magere kippebil met friet erover gekapt in een tajine kom. De kom was waarschijnlijk het enige authentieke. Drankjes werden lauw op tafel gezet en net toen we aan ons uitgemergeld kipje wilden beginnen stapte éen van de serveuses met haar sandaaltjes in een pas gelegde kak van een zwervershond. Smakelijk was het allemaal niet.
We blijven vanavond in onze camper met een Martini van het huis en een tagliatelle met tomatensaus à la Suzette. Met een lekker wijntje erbij gaat ons dat goed smaken 😊

30 september tot 1 oktober 2024
Mohammedia

Marokko, een land van uitersten.
Vandaag zijn we, als tussenstop naar Safi, gestopt in Mohammedia, Camping l’Ocean Bleu. Gelegen pal aan de Atlantische kust op ongeveer 8 km van het oude centrum. Het sanitair heb ik al niet meer gaan bekijken. Blij met wat we zelf aan boord hebben dus geen externe luxe (of het gebrek eraan) nodig. Bijtanken voor onze watervoorziening hebben we hier niet gedaan. Er is enkel zout water beschikbaar. Gelukkig hebben we nog genoeg reserve en kunnen we wachten tot een volgende camping.
Een taxi heeft ons tot aan de Kasbah gebracht vanwaar we daarna te voet naar de souk Joutia gingen. Dat is een zeer lokale markt waar we waarschijnlijk de enige niet Marokkanen waren 🙂 Onvoorstelbaar wat ze hier allemaal verkopen en hoe het gepresenteerd wordt 🙂 Een lust voor het oog en we kunnen ons in het westen dit soort markten niet voorstellen.
Na een paar uur hier rond gekuierd te hebben belandden we in het beste restaurant van Mohammedia…een compleet contrast met de medina.
Restaurant Le Port heeft ons verwend van A tot Z en ja, ze hadden witte martini en ja, ze hadden wijn. Een witte Chardonnay uit Meknes. Het heeft gesmaakt, het was gezellig en een taxi bracht ons veilig terug naar de camping….afin…veilig.. hier een taxi nemen is een uitdaging…ze willen zoveel mogelijk ritjes maken per dag en snorren daardoor als gekken door het centrum. Maar we zijn veilig en wel terug in ons camperke.

1 tot 2 oktober 2024
Oualidia

Vanmorgen vertrokken in Mohammedia en tijdens een stop om te tanken hebben we van drie Berbervrouwen brood en eieren gekocht. De ene had wit brood, de ander grof en de derde had hard gekookte eitjes. Ze waren wreed content met onze dirhams en ze bleven maar babbelen in hun Berbertaal en wij maar knikken en lachen…wat ze gezegd hebben gaan we nooit weten 😃
Daarna zijn we gestrand in Oualidia waar we ons op Camping Laguna geïnstalleerd hebben. Hier hebben we de rest van de dag een beetje de toerist uitgehangen aan de Atlantische Oceaan. We hebben daar ook in de buurt iets gegeten en topkwaliteit was dat zeker niet. Tajine en couscous waren niet te krijgen (niettegenstaande het op de kaart stond) en dan vraag je je af : De twee meest bekende gerechten van Marokko zijn niet te krijgen in een Marokkaans restaurant ? Typisch wel dat waar toeristen zijn de restaurants toch van mindere kwaliteit zijn en bovendien een pak duurder dan de lokale restaurants…
Morgen staat Safi op het programma maar we hebben schrik dat dat niet gaat lukken. De enige camping in Safi zou sinds kort niet meer bestaan. We hebben vandaag twee Fransen gesproken die er deze week voor een gesloten poort stonden. Er verschijnen al jaren slechte reviews over deze plaats maar dat vinden we niet erg want we hebben zelf alles aan boord. Maar we moeten wel binnen geraken natuurlijk. Een alternatief in Safi hebben we nog niet gevonden.
We gaan morgen in elk geval tot daar rijden en kijken….let’s cross fingers 🙂

2 tot 3 oktober 2024
Safi

Vanmorgen zijn we dan toch kunnen landen in Safi op de camping die volgens velen niet meer bestaat en volgens alle reviews de meest slechte camperplaats van Marokko is. Het eerste kunnen we al ontkrachten want ze bestaat nog wel degelijk maar ze ziet eruit als gesloten als je aankomt. Twee poorten die dicht zijn . . . en dan ineens een politieman die uit zijn hokje komt vanop het terrein en teken doet dat de poort open kan. We rijden binnen en maken een praatje met de supervriendelijke agent die zegt dat we een plaatsje kunnen kiezen en dat de eigenaar later zal komen om te ontvangen. De eigenaar is ook de vriendelijkheid zelve. De rest van de reviews is terecht Het sanitair gebouw is compleet te mijden en het lijkt alsof hier in jaren echt niks meer gebeurd is qua onderhoud. Maar goed, we zijn zelfvoorzienend, Voor diegenen die dat niet zijn is deze plaats echt niet geschikt. Eigenlijk heel spijtig dat een groot terrein met zoveel potentieel zo verwaarloosd wordt. Als de man gedurende 1 maand een beetje zou opkuisen en er een paar flessen javel doorjaagt kan het er al helemaal anders uitzien. Helaas gaat er niet veel gebeuren vrees ik.
Voor 8 dirham (dat is 80 cent) 🙄 rijdt de taxi ons naar ‘la colline des potiers’. Safi is de stad van de pottenbakkers en het is fascinerend om het werkproces live te kunnen zien. De werkomstandigheden van deze mensen zou in België compleet onaanvaardbaar zijn in tegenspraak met de arbeidsinspectie maar hier is iedereen gemoedelijk (en vriendelijk) aan het werk. Na de rondleiding zijn we nog even door de souks gewandeld en hebben we een superlekkere tajine gegeten in een lokaal restaurant dat vroeger, zo vertelde de eigenaar ons, dienst deed als tribunaal. De kruiden die deze man gebruikte in zijn tajine waren bijzonder lekker. Tot nu toe onze lekkerste tajine…we hebben helaas de naam van het kleine restaurant niet terug gevonden op Google Maps en kunnen dus geen reclame maken. Na onze lunch wilden we nog naar de vissershaven maar we werden gestopt door de politie die streng gebaarde naar onze fototoestellen. Verboden in de haven foto’s te nemen. Aangezien het snikheet was en we zonder foto’s niet zo gemotiveerd waren zijn we een douchke gaan nemen op de camping … in onze eigen camper weliswaar 🙂

Onderweg tussen Oualidia en Safi

De pottenbakkers in Safi

3 tot 5 oktober 2024
Ounagha/Essaouira

Op 20 km van Essaouira installeren we ons op Camping Les Oliviers in Ounagha. Ze ligt midden in het fascinerende dorp waar de typische Marokkaanse gezellige chaos heerst. De camping op zich valt eigenlijk best mee. Ze is de eerste waar ik misschien naar het toilet zou gaan in het sanitaire blok. Douchen uiteraard niet, dat blijft een camper-aangelegenheid.
We werden op de camping  afgehaald door een taxi die ons tot in Essaouira bracht. Het is een ritje van iets meer dan 20 km en kost heen en terug 20 euro. Echt leuk is zo’n ritje niet want de manier waarop ze hier  rijden is niet echt goed voor mijn hart 🙂 Blij dus dat we veilig werden afgezet aan de haven in Essaouira al moesten we ’s avonds natuurlijk nog terug, maar ook dat heb ik overleefd 🙂 Zelf rijden in het chaotisch verkeer is geen probleem, mij laten rijden daarentegen . . .
Het was 40 jaar geleden dat ik hier nog was en buiten het feit dat het toerisme heel fel is toegenomen en dus veel drukker was dan toen was het allemaal nog herkenbaar.
Wat ons wel opviel was dat er hier in Essaouira veel meer bedelaars waren dan op de andere plaatsen die we al bezocht hadden…ze hebben waarschijnlijk ook de weg gevonden naar de toeristische trekpleisters. 
We hebben in de medina genoten van de prachtige kleuren die de straatjes versieren en we hebben hier onze 11000ste geocache gevonden.
Aangezien het vandaag wereld-dierendag is kunnen uiteraard de diertjes ook niet ontbreken. Ze zijn talrijk aanwezig op onze foto’s 😊

Onderweg tussen Safi en Ounagha

Essaouira

5 tot 8 oktober 2024
Aourir (Agadir)

De volgende plaats die we willen bezoeken is Tiznit maar we vinden het net te ver om er in éen keer naar toe rijden. We beslissen daarom om een tussenstop te maken op Camping Aourir in het gelijknamige dorp.
De camping wordt uitgebaat door een Marokkaanse man en zijn Duitse vrouw. Ze hebben samen in Duitsland gewerkt en zijn na de pensioenleeftijd samen in Aourir de camping begonnen. De hygiëne is echt naar Europese normen en dat stemt ons blij. Leuk om ook in Marokko eens op een camping te komen waar het overal netjes is.
We doen hier niks speciaals, we rusten een beetje en gaan onze verdere reis plannen. Waarschijnlijk van hieruit richting binnenland.
Op de camping bestellen we voor ’s avonds een tajine die we om 18 u kunnen eten in hun kleine restaurant. Heel eenvoudig, heel lekker. Wat is Marokko een land zonder gedoe. Je bespreekt met de kokkin (die ook instaat voor zowat alles op de camping) wat je wil eten en dat is allemaal piece of cake 🙂
De foto’ hieronder zijn van onze rit tussen Ounagha en Aourir. Op deze baan zie je heel veel geitjes die hun honger stillen in de arganboom. Ze zijn gek op de vruchten. Onvoorstelbaar hoe die in die bomen klimmen en ook nog eens hun evenwicht houden. Straffe kost. Voor de sceptici onder de lezers : De geitjes die wij gefotografeerd hebben zitten wel degelijk vrijwillig in de bomen. Er zijn geruchten dat ze vroeger werden vastgebonden en zodanig verplicht waren om te blijven zitten. Toeristen werden dan verzocht te betalen om foto’s te nemen. Dat is sowieso vandaag verboden en de geitjes die wij onderweg zagen waren niet vastgebonden. Dat neemt niet weg dat we absoluut ongelukkig zijn als we zien hoe ze met hun andere dieren omgaan maar dat is een ander verhaal waar ik later op terug kom.
Eveneens populair is de arganolie die hier geproduceerd wordt. De boom groeit enkel in het zuidwesten van Marokko en de olie wordt beschouwd als éen van de kostbaarste ter wereld. Ze wordt gemaakt voor consumptie en voor cosmetica. In Essaouira worden ze aangeboden in mooie flesjes en de daarbij horende prijzen maar langs de weg buiten de steden zie je ook elke 500 m een geïmproviseerd barakje staan met het zelfde product in een iets meer basic verpakking.  Ik heb ze niet gekocht…op onze leeftijd gaat die olie ook geen wonderen meer doen 😅😂
Verder nog wat foto’s langs de route richting Aourir waaronder eentje van een mooie zwerfhond die we blij konden maken met 200 gr vlees…dat maakt zijn dag maar ook de onze 🙂

 

Zondagochtend komt er een man langs op de camping die zich voorstelt als carrossier. We hebben al veel gehoord van Fransen die hun camper in het zuiden laten herstellen. Aangezien wij al heel lang afbladderende scharnieren hebben (aan de twee garagedeuren, aan de gasflesdeur en aan de deur van onze elektronika, in totaal goed voor 8 scharnieren)  wat in België een dure zaak zou zijn om te laten herstellen, laten we de man een kijkje nemen. Vooraan naast de motorkap hebben we ook nog twee zijstukken die helemaal vergeeld zijn. De lak kwaliteit van Chausson laat echt te wensen over maar we willen ook geen duizenden euro’s spenderen om het te laten maken.
Deze man biedt de uitkomst : Voor 200 euro doet hij alles. Onvoorstelbaar dat voor zo’n bedrag het werk wordt gedaan. Onze Franse buren op de camping bevestigen het : De prijzen zijn waanzinnig en het werk is best in orde. Dat wil zeggen : Top kwaliteit kan je niet verwachten voor die prijs, maar het is voor ons wel een mooie oplossing. We willen ooit onze camper nog laten wrappen, maar dat is ook een dure bedoening en dus is deze herstelling voor ons een mooi alternatief.
Na anderhalve dag is onze camper klaar en ik moet zeggen : het resultaat mag er zijn. Waarschijnlijk minder professioneel en blijvend dan in een Belgisch bedrijf maar het is dan ook meer dan 10 keer goedkoper Wij blij en de carrossier ook blij met zijn verdienste. We hebben op die manier ook een beetje bijgedragen aan de economie van het dorp 🙂

8 tot 10 oktober 2024
Tiznit

Onze volgende stop is Tiznit en we zijn hier niet enkel om de medina te bezoeken maar ook om de artiste peintre Said Michouf te ontmoeten. Als we op camping Tinbar aankomen vragen we aan de receptie of ze hem kennen (natuurlijk, iedereen kent hem hier in de buurt) en of ze hem even kunnen bellen. We hebben alleen maar goeds over de man gehoord en we willen graag van zijn diensten gebruik maken. Hij schildert prachtige dingen op je camper.
Ongeveer anderhalf uur later staat Said bij ons met zijn koffertje met verf en een boek waaruit we kunnen kiezen. We worden het snel eens over wat we willen en hij kan direct beginnen schilderen. Zalig is dit…geen wachttijden, direct aan het werk, en wat voor werk….We zijn helemaal blij met het eindresultaat. Speciaal ? Ja, zeker wel en misschien ook gedurfd, maar het is voor ons een mooie souvenir aan deze reis en het maakt onze camper uniek 🙂
Na het beschilderen van de camper door de plaatselijke artiest zijn we twee keer de medina ingedoken om gezellig te verdwalen in de kleine straatjes. Vanop de camping ben je op minder dan 5 minuten in de medina en dat is een extra troef (in tegenstelling tot Essaouira waar de dichtstbijzijnde camping op 20 km afstand lag)
Vele Berber juwelen worden in Tiznit gemaakt en de juweliers hebben binnen de medina een aparte souk waar je ze allemaal kan vinden. Duizenden juweeltjes liggen hier in de etalages…bijna teveel om een keuze te maken 🙂
Ook sloffen (de typische babouches)  en sandalen worden hier nog ambachtelijk gemaakt. De prijs van een mooi paar sandalen dat we voor onze dochter kochten kost hier 80 dirham (8 euro). We dachten eerst dat de man zich vergist had in het Frans, maar op onze 200 Dirham gaf hij er 120 terug.
Ook onze stop in een lokaal café voor twee koffies, twee flesjes water (doen ze hier standaard bij de koffie), éen cola en twee pains au chocolat was voor een totaal van 36 dirham (3,60 euro) . . . het blijft verbazingwekkend dat ze voor die prijzen überhaupt kunnen overleven.
Tot nu toe was Tiznit de moeilijkste stad om te fotograferen. Heel veel vrouwen lopen hier in fraaie kleuren rond, weliswaar zwaar gesluierd, en het had mooi geweest om dat weer te geven, maar helaas…ze zijn allen zo wantrouwig als ze nog maar van ver een iPhone of een fototoestel zien. We hebben wel wat foto’s kunnen nemen, maar lang niet wat we eigenlijk hadden willen doen. Spijtig…maar we begrijpen het wel…
In deze stad eten we twee avonden na elkaar op hetzelfde adresje : Hotel Riad le Lieu met als gastvrouw Aisha. Beetje speciale sfeer maar vriendelijke ontvangst en lekkere tajine. 
Morgen een nieuwe bestemming…op weg naar een nieuw avontuur 🙂

10 tot 12 oktober 2024
Amtoudi

Vanmorgen zijn we vertrokken in Tiznit richting Amtoudi. Dit, op het eerste zicht onooglijke gehucht stond niet op onze planning maar we hadden gehoord dat dit  kleine oord een stop waard was.
De route ernaartoe was al de moeite met prachtige zichten. Hier en daar was de baan in slechte staat maar al bij al goed te doen.
In Amtoudi zelf is een camping/hotel (waar ze ons direct koffie en koekjes aan de camper kwamen brengen) en als je voor de rest rondkijkt ligt het dorp er een beetje uitgestorven uit. De auberge die iets verder ligt is door de overstroming van een maand geleden redelijk vernield. Het pad ernaar toe ziet er vandaag helemaal uitgedroogd uit en het is bijna onvoorstelbaar dat er hier zoveel water heeft gestroomd waardoor palmbomen, huizen, de school, de auberge en nog veel meer vernield werden.
Ook de mooie rivierbedding is op vele stukken verwoest en zou niet overal toegankelijk zijn. Dat gaan we morgen uitvissen.
We willen eerst de agadirs bezoeken, helemaal op de top (als we er geraken want het wordt 31 graden en als ik van hier beneden de steile weg naar boven zie krijg ik het al warm…het wordt een uitdaging voor mijn longen maar we gaan om 8 u ’s morgens vertrekken om nog wat van de koelte te kunnen genieten).
De agadirs zijn graanopslagplaatsen die 800 jaar oud zijn. Ze zijn éen van de best bewaarde in Marokko en werden destijds gebruikt door de dorpsbewoners om hun waardevolle spullen te bewaren en te beschermen tegen bandieten en rivaliserende stammen.
Vanavond vroeg naar bed dus en morgen met frisse benen naar de top 🙂

Onderweg tussen Tiznit en Amtoudi
Zoals gepland zijn we vanmorgen om 8 u vertrokken richting de agadirs van Amtoudi. De zon zat nog lekker verstopt achter de bergen en dat gaf ons wat winst voor de warmte. We hadden met onze gids afgesproken dat wij zelf op eigen tempo naar boven zouden gaan en dat hij ons later zou vervoegen. Gelukkig, want de oude man deed de klim alsof hij bergaf liep…op z’n sloefkes nog wel (en de weg ligt vol stenen en rotsblokken, je hebt echt goede schoenen nodig om daar te stappen)
Het was een challenge om boven te geraken maar dankzij de aanmoedigingen van Suzette en de wil om helemaal op de top te geraken is het gelukt (met de nodige haltes om uit te blazen weliswaar).
Zonder gids kan je wel tot boven (wat op zich al prachtig is) maar je kan niet in het ommuurde deel waar de agadirs zich bevinden. De deur zit goed op slot en enkel de ‘gardiens’ hebben toegang. Voor 15 dirham per persoon doet hij niet enkel de deur open maar leidt hij je rond met interessante verhalen over het verleden. Hij is ook modern, hij neemt plots mijn iPhone uit mijn hand en doet teken waar we moeten staan…en trekt dan een foto 🙂
Het is fascinerend om er rond te lopen en bovendien hadden we als kers op de taart een geocache die daar verstopt was. We vonden hem niet direct, maar ook daar was ineens de gids die hocus pocus de geocache tevoorschijn toverde 🙂 We hadden wel gelezen dat de meeste gidsen wisten dat er soms rare mensen rondlopen die op zoek zijn naar doosjes 🙂 Het is onze meest verre vondst van huis en de meest zuidelijke en we zijn er superblij mee.
De rivier/source die 3 km verder ligt hebben we niet gedaan. Door de overstromingen raadden de locals het af. De weg ernaar toe is vernield en het is heel moeilijk te bereiken. Spijtig maar misschien komen we hier ooit nog wel terug als de toegangsweg terug in orde is.
De dorpbewoners van Amtoudi zijn arm, heel arm…de mensen hier wonen in half gebouwde huizen,  dikwijls zonder vensters of met een onafgewerkt dak. Ze hebben niets maar ze zijn wel de vriendelijkheid zelve. Als je rondloopt op het platteland in Marokko dan sta je elke dag stil wat voor een luxe wij hebben. Het contrast is groot.
Gisteren stond er een reisgroep Fransen op de camping (ruw geschat zo’n 20 campers) die vandaag alweer vertrokken omdat ze knorrig waren dat de douches geen warm water hadden. Dan denken wij, als je ziet wat de mensen hier hebben en je zeurt over een koude douche (terwijl camperaars notabene hun eigen sanitair bij hebben)…dat kan er bij ons niet in.
Morgen rijden we weer naar een nieuwe bestemming…Ik denk dat we daar eerst een rustdag nemen 🙂
 

De agadirs van Amtoudi

12 tot 14 oktober 2024
Tafraout

Vandaag was er een rustdag gepland maar de rit van Amtoudi naar Tafraout begon al hobbelig en bobbelig en focussen was dus aan de orde 😃
Deze wegen waren tot nu toe de slechtste die we hadden op onze reis . . . we hebben 3 uur gereden op 90 km en zelfs een dorp moeten passeren waar ze de asfalt duidelijk nog niet uitgevonden hadden😁 Het was de moeite en als we nu,  terwijl ik dit schrijf de foto’s zie,  dan vind ik het knap dat we dat gedaan hebben 🙂
Maar de sceneries onderweg waren dan weer van de mooiste die we al hadden. Naast de impressionante landschappen hebben we ook geitjes en dromedarissen gezien met hun kleintjes en we konden daar gelukkig even stoppen aan de kant.
Tijdens de laatste kilometers hadden we een natuurfenomeen dat ik nog nooit gezien had. De blauwe lucht die onder de wolken zit…normaal is het omgekeerd…heel speciaal…het heeft te maken met de stratosfeer en de troposfeer maar ik ben een leek in deze materie dus we houden het erop dat het heel mooi is 🙂

Onderweg naar Tafraout

In Tafraout hebben we ons geïnstalleerd op camping Tazka waar we omringd werden door een groep Oostenrijkers. Een drukke bedoening en wat een verschil tussen solo reizen of groepsreizen. We zijn nog altijd blij dat we gekozen hebben om alleen te gaan. De vrijheid die je hebt is onbetaalbaar. Al kan ik me uiteraard ook voorstellen dat vele mensen zich prettiger voelen in groep. Een aantal vrienden hebben ons al verteld dat ze toch wat terughoudend zijn om aan het avontuur Marokko te beginnen. Zo’n groepsreis zou dan een mooie optie kunnen zijn. Maar voor ons is het een grote Neen 🙂 We willen helemaal zelf beslissen waar we naartoe gaan en we willen ook helemaal zelf beslissen op welk moment we dat doen.
We zijn in de namiddag gaan rondkuieren in Tafraout. Leuke binnenstad met de nodige ambachtelijke winkeltjes (babouches, juwelen, olie…) ’s Avonds hebben we iets gegeten bij ‘Chez Nadia’, waar we zeer positieve reviews hadden gelezen op Google, maar voor ons was het niet speciaal. We waren die avond ook de enige klant, misschien dat er wat sfeer ontbrak. De tajine (en we kunnen stilaan zeggen dat we kenners zijn) was niet top en Suzette had een Pastilla met kip die niet aan de verwachtingen voldeed.

Tafraout de stad
Met de fiets onderweg in Marokko 🙂
Vandaag hebben we vanuit Tafraout een fietstocht gemaakt van ongeveer 20 km doorheen het prachtige woeste gebied rond de stad. In het dorp Aguerd Oudad dat op 3 km van Tafrouat ligt staat de bekende rots Chapeau de Napoléon die hoog boven het dorp uitsteekt. De Britten en/of de Amerikanen noemen het Finger mountain. Van daaruit kan je naar de Painted Rocks fietsen. Deze werden in 1984 geschilderd door de Belgische artiest Jean Verame. Hij kreeg hiervoor de hulp van de Marokkaanse brandweer. 18 ton blauwe, roze, rode en zwarte verf werden gebruikt om het kunstwerk te creëren.
Het is indrukwekkend, dat wel, maar persoonlijk vind ik de kleuren in dit prachtige landschap niet nodig. De natuur hier is zo overweldigend dat het geen extra’s en vooral geen onnatuurlijke toevoegingen nodig heeft. We hadden ogen tekort om dit alles te absorberen. De foto’s geven een idee van de schoonheid in dit gebied.
Het was een zalige dag en fietsen in deze streek viel enorm mee…
We hebben onze trip afgesloten met een Tajine in restaurant Etoile du Sud 🙂

14 tot 17 oktober 2024
Taroudant

Als we in Tafraout vertrekken richting Taroudant zitten we letterlijk in de wolken. Het geeft weer prachtige sceneries onderweg. Alhoewel de weg niet echt top is en we ons moeten concentreren genieten we van de mooie panorama’s. Het blijft waanzinnig mooi ! Wat een land en wat voor een schitterende natuur.
Taroudant is een stad die ons weer op een andere manier verrast heeft dan wat we tot nu toe gezien hebben. Het is een stad waar de modernere Marokkaan en de armere Berbers broederlijk naast elkaar leven. Heel wat scholen bevinden zich ook hier en de jeugd is een mix van traditioneel en modern. Je ziet dan ook in het straatbeeld 3 vriendinnen gibberend wandelen waarvan er eentje gesluierd is, een tweede enkel hoofddoek en een derde loopt er helemaal westers bij.
We staan hier op Grand camping de Taroudant en die ziet er verrassend modern en proper uit. Ze bevindt zich enkele kilometers buiten de stad maar met een taxi zijn we zo in het oude stadsgedeelte.
We hebben hier een aantal souks bezocht maar de interessantste vinden wij nog altijd de lokale soukjes waar de meeste toeristen weg blijven. Als je Marokko wil zien, proeven, ruiken en echt meemaken, dan zijn die wijken de meest leuke. Iedereen spreekt je aan, en dat doen ze hier niet om iets te verkopen maar om gewoon een praatje te maken. Ze zijn, hoe arm ook, fier op hun land en ze heten je honderd keer per dag welkom en vragen of je het naar je zin hebt.
De oude medina is helemaal ommuurd en het is indrukwekkend om die hoge muren te zien. Ze zijn hier en daar afgebrokkeld maar dat komt deels door de ouderdom en deels door de aardbeving van september vorig jaar die ook in Taroudant voelbaar was en helaas schade heeft aangericht.
We hebben heel even een bezoek gebracht aan de tannerie (leerlooierijen) maar die stonk zo hard dat we het niet lang volhielden (ook niet met de basilicum die we kregen om in onze neusgaten te steken) … Ik heb ooit die van Fez bezocht en daar was de stank niet zo erg en bovendien was die interessanter om te zien😊  In een toeristenbrochure van Taroudant bekijken we de mooie beelden van de Tannerie en dit moet ofwel lang geleden zijn, ofwel moeten de foto’s met photoshop bewerkt zijn. Ze zijn helaas geen referentie meer voor wat het nu is. Geen aanrader 🙁
Wel wat sfeerfoto’s van de binnenstad waar het, zoals altijd bij de Marokkanen, bruist van het leven 😊
De laatste foto is van ons met Saïd, onze privé chauffeur sinds twee dagen lol. Vanmorgen wilden we naar de grote supermarkt buiten de stad en we hadden dat ook met de camper kunnen doen, maar Saïd bracht ons waar we wilden op diverse plaatsen en zo hebben we onze proviand kunnen aanvullen. De mini winkeltjes in de souks zijn leuk maar voor de grote ‘stock’ is een supermarkt toch beter (en die vinden we niet overal…beter genoeg aan boord hebben dus).

17 tot 18 oktober 2024
Taliouine

Taliouine is bedoeld als tussenstop vooraleer we naar Foum Zguid reizen. Want op de kleine secundaire wegen (en dat klinkt nog mooi voor wat het soms is) is 150 km toch al gauw een hele afstand.
Na aankomst op Camping Toubkal die zeer mooi gelegen is met zicht op de bergen, hebben we ons geïnformeerd over de safraan productie in de regio hier. Blijkbaar is Taliouine verantwoordelijk voor 90 % van de productie in Marokko. We waren eigenlijk net iets te vroeg voor de pluk en de bijhorende festivals want die beginnen ten vroegste binnen twee weken. Een bezoekje aan één van de vele coöperatieven die het dorp rijk is gaf ons wel wat meer inzicht in hoe safraan geproduceerd wordt. Bij ons betaal je safraan per gram en de prijzen liggen waanzinnig hoog. Hier in Taliouine betaalden we 14 euro per 3 gram wat een pak lager ligt (maar naar Marokkaanse normen toch nog hoog).
Voor ’s avonds hebben we op de camping een Tajine besteld. Suzette is jarig en we hebben ons laatste flesje wijn bewaard voor deze gelegenheid. We hebben geluk : de tajine wordt tot aan onze camper gebracht en we hoeven dus niet in het wat kale restaurant te gaan zitten. En, belangrijker, in onze camper kunnen we zonder problemen ons flesje wijn uitdrinken.  Een leuke verjaardag in Marokkaanse sfeer.
Morgen rijden we verder naar Foum Zguid.

18 tot 20 oktober 2024
Foum Zguid

Van Taliouine tot Foum Zguid was slechts 175 km maar het was toch weer spannend.
Het eerste deel verliep vlotjes maar eens voorbij Tazentahkt werd de weg terug smaller maar vooral ook slechter. Op diverse plaatsen stroomde het riviertje over de baan, slecht wegdek en we zagen onderweg ook een auto die in de gracht was gesukkeld. Hoe kan je hier in godsnaam te snel rijden en controle over je stuur verliezen … maar misschien mogen we niet speculeren en kan het ook een klapband geweest zijn…Op ’t eerste zicht geen gewonden maar enkel blikschade.
Hieronder de foto’s van de trip tussen Taliouine en Foum Zguid.

In Foum Zguid staan we op camping La Palmeraie chez Rachid. Een camping die wat afgelegen ligt, maar heel rustig en mooi tussen de palmbomen. De ontvangst begint hartelijk en we krijgen tee aangeboden. We bestellen ook Tajine voor ’s avonds want we hebben enkel goede reviews gelezen over Rachids kookkunst (en we kunnen later bevestigen dat de Tajine inderdaad heerlijk is). Ik vraag info over een bedrijf in het dorp dat excursies doet want er zijn er verschillende. Met eentje had ik al via e-mail contact opgenomen en wat die aanboden leek ons perfect. Rachid begon toen direct enorm te pushen en zijn ‘exclusieve’ toer aan te bieden. Het ging allemaal heel snel…de anderen zouden minder goed zijn, op hem kon je vertrouwen, mochten we toch voor de andere kiezen, tja, dat was dan ons probleem, het zou nooit zo goed zijn…enz enz… Voor we het wisten had hij ons een toer verkocht. Niet van onze gewoonte dat we ons zo laten doen en toch was het gebeurd…Maar goed, we hadden vertrouwen in de excursie en we waren positief. Uiteindelijk bleek de excursie toch niet te bieden wat wij vroegen . . . geen dromedarissen die aan de woestijnheuvel klaarstonden zoals afgesproken (diegenen je op de foto ziet hieronder zijn niet bedoeld voor toeristen) en de zandheuvels zelf hebben we van heel heel ver gezien. De off road trip met onze chauffeur Abdul was op zich mooi maar het was niet wat we gevraagd hadden. Toen we later aan Rachid alsnog de website met foto’s lieten zien van het ander bedrijf beweerde hij dat het onmogelijk was dat zij dat aanboden. Veel te ver om op 1 dag te doen…
Wie de waarheid spreekt zullen we nooit weten want morgen trekken we alweer verder. Zagora en Merzouga staan deze week nog op het programma en vermoedelijk zullen we in Merzouga wel de woestijnheuvels kunnen zien.
In het dorp van Foum Zguid is niets te zien. We zijn er tweemaal doorgereden met onze chauffeur op weg naar de woestijn en het is mistroostig. Als je hier niet komt voor de woestijn of enkel als tussenstop om te overnachten kan je dit dorp gerust links laten liggen.

20 tot 22 oktober 2024
Zagora

We zijn vandaag gestopt net buiten Zagora op Camping Palmerai d’Amezrou in het gelijknamige dorp.
De stad Zagora zelf is ons wat tegen gevallen. De enige mooie gebouwen in Zagora zijn het provinciehuis, de moskee en enkele hotels. De rest van de omgeving is zo arm en verkrot dat het bijna gênant is om foto’s te nemen.
Op de camping veel toeristen met coole Jeeps die hier de woestijn intrekken. Mocht ik jonger zijn, zo’n jeep zou nog tot de mogelijkheden behoren denk ik maar de luxe van onze camper zou ik op onze leeftijd wel missen . . .
Ook in Zagora worden excursies aangeboden maar wij willen een sunset camel toer doen in Merzouga dus van hieruit boeken we niets. We willen liever een korte woestijnbeleving en geen overnachting. Met mijn COPD en gevaar voor virussen slaap ik elke avond liever in onze camper en niet in de woestijn vanwaar ik geen controle heb op voorhand over de hygiëne. Klinkt misschien bizar maar een virus kan bij mij een longaanval uitlokken met blijvende schade en oppassen blijft dus altijd de boodschap.
Hieronder nog enkele foto’s van onderweg en ons bezoekje aan Zagora vanmiddag.

Op dag twee van ons verblijf wilden we een kijkje nemen in het dorp Amezrou. Er zou een oude kasbah zijn en een Joodse synagoge.
Op onze weg naar het dorp werden we letterlijk belaagd door de plaatselijke jeugd (tussen 2 en 15 jaar) die je  overal volgen en constant vragen :  Kasbah ? Kasbah ? Kasbah ? Zelfs in de kasbah bleven ze vragen of we de kasbah wilden zien. Uiteraard willen ze allemaal een centje verdienen aan die toeristen maar hier waren ze zo massaal aanwezig (’t is vakantie voor hen deze week) dat het een beetje teveel werd.
Niet alleen de jeugd was aanwezig maar om de zoveel meter was er éen of andere man die ons de weg wilde wijzen naar ofwel zijn winkel ofwel naar… juist ja : diezelfde kasbah… We voelden ons in dit dorpje veel meer aangesproken dan in de rest van Marokko. Waarschijnlijk een combinatie van armoede en weinig toeristen. Als er dan ene passeert, willen ze allemaal hun graantje meepikken.
Toen we na bijna 2 uur terug op de camping kwamen vroeg de chef aldaar of we niet te veel werden lastig gevallen … ja dus…het blijkt in dit dorp een gekend probleem te zijn. De man van de camping heeft er al voor geschreven (geen idee naar wie) dat ze de toeristen  iets minder moeten lastig vallen, maar blijkbaar heeft dat niet veel geholpen. Enkel met een lokale gids wordt je door de anderen met rust gelaten.  Voor ons tot nu toe het dorpje waar we het minst vrij konden rondwandelen…maar daarom niet getreurd…elke dag in Marokko heeft zijn charmes 🙂
’s avonds hebben we weer sfeervol kunnen dineren in het restaurant van de camping. De tafeltjes staan rond het zwembad, de verlichting is sfeervol en ze serveren wijn. Mooie afsluiter voor deze plaats 🙂

22 tot 24 oktober 2024
M'Hamid El Ghizlane

Na Zagora wilden we initieel verder reizen naar Merzouga. We hadden foto’s gezien van prachtige zonsondergangen en die wilden we ook wel live meemaken. Maar Merzouga was nog een heel eind rijden en M’Hamid El Ghizlane ligt slechts 95 km onder Zagora en van daaruit doen ze ook trips naar de bekende woestijnheuvel Erg Chegaga. We hebben een beetje berekend hoeveel tijd het ons zou besparen om M’Hamid te kiezen en hebben daarop beslist om hiernaar toe te komen.
De weg van Zagora naar M’Hamid is al speciaal om te rijden. Je rijdt letterlijk naar het uiterste puntje van de bewoonde wereld. In M’Hamid El Ghizlane stopt de weg aan de woestijn en je moet sowieso terugkeren. Er is buiten de woestijn, geen doorgang meer naar een andere stad tenzij met een 4×4.
Hieronder enkele foto’s van de baan tussen Zagora en M’Hamid El Ghizlane.

Op de camping Hamada del Draa werden we verwelkomd met tee en koekjes nadat we een plaats hadden uitgekozen voor onze camper. We kregen een rondleiding van het sanitair, restaurant enz en de man gaf ons ook de nodige uitleg over de excursies.  Onze eerste indruk was positief. Wel een beetje vergane glorie maar uiteindelijk hebben we die voorzieningen allemaal niet nodig. We hebben ons sanitair aan boord en gebruiken dat ook. Een paar uur later hebben we ook de ‘big boss’ ontmoet van de camping en die man vonden we minder aangenaam. Moeilijk uit te leggen maar wij vonden hem een beetje eng en hij gaf ons een onaangenaam gevoel.
In de namiddag gingen we op verkenning naar het dorpje. Dat is werkelijk twee keer niets. Het is een dorp aan de rand van de woestijn en het is allemaal gericht op excursies. Het geheel maakt een arme indruk en er is niets charmants aan. We worden nog maar eens geconfronteerd met de armoede in dit land. De enigen in dit dorp die waarschijnlijk iets meer verdienen zijn de mensen die gelinkt zijn met toerisme.
Terug op de camping hebben we ’s avonds gegeten naast het zwembad aan een mooi gedekte tafel met kaarsjes en bloemen en konden we genieten van een glaasje wijn en een lekkere tajine. De enige andere gast was een Franse toerist die alleen aan een tafeltje zat iets verderop. Voor de rest leek zowel de camping als het restaurant uitgestorven.
Net voor we het diner betaalden zagen we de eigenaar van de camping vanuit het donker  foto’s nemen in onze richting. Hij beweerde dat hij foto’s maakte van het zwembad maar moet dat dan net nu ? We geloofden er niet veel van.  We vonden hem daarvoor al eng, nu nog meer.
Mochten we ooit nog terug komen naar dit dorp, dan zeker op een andere camping. 
Hieronder foto’s van het dorp en ons gezellig etentje.

De tweede dag vertrokken we  met onze bestelde 4×4 en chauffeur Abdul. Hij sprak noch Frans noch Engels maar probeerde toch ietwat te communiceren met ons. Hij bracht ons langs twee nomaden nederzettingen waar we kennis konden maken met de bewoners. De eerste familie woonden er volgens mij niet permanent want het zag er allemaal nogal netjes uit. De tweede leek ons meer geloofwaardig. Bij die mensen hebben we ook tee gedronken en waren we getuige hoe je in vuur een brood bakt in 10 minuten. We kregen het brood mee en het smaakte heerlijk.
Onze belangrijkste stop van de dag was de duin Erg Chegaga welke de hoogste is van Marokko. Hier stond een ritje met de dromedaris op het programma en toegegeven, dat is geen luxe. Je moet constant goed focussen en je met twee handen goed vasthouden. Foto’s nemen terwijl je op de dromedaris rijdt is quasi onmogelijk. Een half uur is voor een eerste keer echt meer dan genoeg. Maar wat een rust als je door de omgeving wordt gevoerd op dat grote dier. Wil je echter de top van zo’n duin bereiken dan moet je zelf naar boven klauteren want dat doet de dromedaris niet. Helaas is dat niet gelukt. Het vergt zo’n inspanning in dat zand dat ik adem tekort kom. Ook Suzette die weliswaar geen probleem heeft met de longen waagt zich niet naar boven. Bij haar is de achillespees de boosdoener. Naar de top blijft dus voor ons uitgesloten maar niet getreurd. Een mens kan niet alles hebben in zijn leven en wat we vandaag wel konden zien vonden we buitengewoon prachtig. We kregen in een bivak kamp ook lunch aangeboden en dan ging het terug richting camping met de 4×4.
Morgen verlaten we deze mooie plek en rijden we iets naar boven.

24 tot 26 oktober 2024
Ouarzazate

De weg tussen Mhamid en Ouarzazate is de laatste kilometers adembenemend mooi.
Onze reis doorheen Marokko is niet alleen leuk op de verschillende bestemmingen maar het rijden van punt A naar punt B is minstens zo boeiend. De panorama’s die we onderweg mogen aanschouwen zorgen voor vele oooh’s en aaaah’s. Terwijl ik rij probeert Suzette vanuit de camper foto’s te nemen, soms met succes en soms met het nodige gevloek. 🙈😜🙈
Want de perfecte shot is niet evident vanuit een rijdend voertuig. Ofwel hobbelt het net te hard, ofwel komt de bocht net te snel ofwel is het doelobject teveel in beweging 🙈 … maar uit de gemiddeld 250 foto’s per traject proberen we altijd de beste te kiezen 🙂
Hieronder een kleine selectie van ‘on the road’

We staan op de camping Municipal van Ouarzazate die op ongeveer 1,5 km van de kasbah ligt. Verouderd sanitair maar naar Marokkaanse normen is dat niet abnormaal. Wel vriendelijke ontvangst en de plaatsen zijn ok. Voor ons is dat sanitair niet zo belangrijk aangezien we, en ik heb het waarschijnlijk al dikwijls gezegd, liever onze eigen WC en douche gebruiken. Dat is een luxe in verhouding met sommige sanitaire mogelijkheden die we tegenkomen.
Vandaag hebben we wat rondgelopen in Ouarzazate. Een heel andere sfeer dan de dorpjes tegen de sahara. Even wennen aan de drukte terug en vooral lawaai (de sahara was zalig stil) 😊
We hebben eerst kasbah Taourirt bezocht met gids. Ze staan in trosjes aan de poort om te mogen gidsen en sommigen zijn redelijk opdringerig maar wij hebben er zelf eentje uitgekozen vanwaar we dachten : dat is em 😊 Het was leerrijk om met deze man rond te lopen. Een meerwaarde toch wel voor ons bezoek. Een stuk van de kasbah is momenteel niet open wegens schade door de aardbeving van vorig jaar.
Het filmmuseum in de stad is ook gesloten tot eind dit jaar. Het werd in juni bijna volledig vernield door een brand.
Gewoontegetrouw gingen we ook even de artisanale souks bezoeken aan de overkant van de kasbah . Hier waren de winkeltjes zo volgepropt dat je amper nog kon zien wat er nu eigenlijk te koop werd aangeboden. Goed voor onze portemonnee want we hebben niks gekocht vandaag 😃
In de namiddag hebben we een taxi genomen naar de Atlas studios. Veel films hebben hier sommige van hun scènes gedraaid. (oa. The Gladiator, Kingdom of Heaven, Babel, Ben-Hur, en vele anderen…) . Ook de Hermès horloge pub ‘The Power of Attraction’ is hier gemaakt.

De studio is enkel te bezichtigen met gids en duurt ongeveer 1 uur. Het is leuk om de studio’s te zien maar het is zeker geen must. Ben je in de buurt dan is het leuk om dit mee te pikken maar ik zou er zeker niet voor omrijden.

Foto's Kasbah en Souks Artisanat

Foto's Atlas Studio Ouarzazate

26 tot 27 oktober 2024
Ait Ben Haddou

Als we vertrekken uit Ouarzazate rijden we maar een kleine 30 km verder om terug te stoppen in Ait Ben Haddou. De stad werd in 1987 door UNESCO tot werelderfgoed verklaard en trekt jaarlijks massa’s toeristen. Die komen hier vooral omdat het oude stadsgedeelte dienst deed als filmlocatie voor grote titels.
We installeren ons eerst op een camping Atlas View.  Niet zozeer om de luxe, want die is er absoluut niet, maar we hadden gelezen dat het huis van de eigenaars ook getroffen was door de aardbeving en ze alle inkomsten konden gebruiken. De ontvangst door de vader was hartelijk met de gebruikelijke tee en toen we vroegen of het mogelijk was om een taxi te krijgen was dat geen enkel probleem. Er werd afgesproken binnen een uur…Toen onze taxi na bijna anderhalf uur nog niet ter plaatse was konden we de vader niet meer vinden maar enkel een botte onvriendelijke zoon. Noch zijn Frans noch zijn Engels was verstaanbaar maar wij probeerden wel duidelijk te maken dat zijn vader een taxi had beloofd. Na nog een half uur wachten was er nog steeds niets op komst en we vroegen ons af hoe we in Ait Ben Haddou gingen geraken. We hebben uiteindelijk beslist om het terrein te verlaten en verder te rijden naar  camping Zaytoune aan de ingang van het stadje. Ook geen grote luxe, maar tenminste op wandelafstand van de kasbah. We hebben wel 50 dirham achtergelaten voor de tee en het gebruik van anderhalf uur stroom.
In het stadje zelf waren we versteld van het volk. Zo klein en zoveel toeristen…het contrast met de woestijn was enorm. Grote bussen, kleine busjes, huurauto’s, het stond compleet vol geparkeerd. De meesten kwamen voor een dagtrip uit Marrakesh. Als je van beneden naar boven keek zag je een mierennest aan mensen. We besloten om eerst wat te rusten en misschien zelfs te wachten tot de volgende ochtend om ook naar boven te klauteren. In de namiddag echter leek de mensenstroom toch iets te minderen en wilden we toch een ‘kleine wandeling’ maken maar we hadden afgesproken om niet helemaal naar de top te gaan. Te warm en veel te hoog…Al wandelend en kuierend door de mooie straatjes van de kasbah waren we eigenlijk hoger en hoger gestapt zonder het echt te beseffen en op een bepaald moment stonden we bovenaan op de top. De vele winkeltjes waarvan we hadden gelezen dat ze het mooie straatbeeld verknoeiden vonden wij eigenlijk dik ok. Ze waren mooi geïntegreerd in de oude straatjes en het maakte de weg naar boven ook een stuk aangenamer 🙂 Tijdens onze tocht naar boven en beneden werden we niet gespaard van de stroom toeristen in groep. Deze mensen lopen allemaal op een rijtje in de smalle straatjes achter hun gids aan. We laten ze meestal allemaal passeren en volgen dan rustig (of rustiger) ons pad.
Op diverse plaatsen heb je een prachtig zicht op de omgeving. Een bezoek aan deze kasbah is zeker de moeite waard. De vele toeristen nemen we er maar bij. ’s avonds gegeten in het restaurant van de camping. Eenvoudig decor op z’n Marokkaans maar heerlijke Tajine en een sympathieke kok (die ook baas is van het restaurant en de camping) die op het einde een gezellig praatje komt maken over zijn verblijf in België en familieleden in Gent.
Het is niet de eerste keer dat we in Marokko mensen tegen het lijf lopen die, als ze horen dat ik Belgische ben, altijd wel iemand kennen in Brussel, of Anderlecht, of Antwerpen of Gent 🙂 En dan gooien ze er fier een paar Vlaamse woordjes uit met een fantastisch klinkend accent 🙂

Berbervrouw in Aït Ben Haddou die brood bakt

27 tot 28 oktober 2024
Skoura

Op camping Skoura Amridil stoppen we voor een rustdag, wasdag en planningdag. We willen graag naar de Dades Gorges rijden maar ze voorspellen  regen dus het wordt nog even afwachten. Hoe we verder reizen naar het noorden gaan we ook nog bekijken. Fez willen we graag doen en ook Chefchaouen en wat we nog meepakken tussen die twee zien we nog wel. Feit is dat we toch stilaan terug naar boven moeten want ten laatste op 10 november moeten we de boot op richting Spanje.
’s avonds krijgen we ook aan de camper een tajine geleverd en die smaakt lekker, al krijgen we af en toe wel heimwee naar een Europees gerecht 🙂
Hieronder een paar fotootjes van onderweg, de camping en de kasbah.

28 tot 30 oktober 2024
Tamellalt - MonkeyFingers (Dadès)

Wat een rit vandaag en ocharme ons camperke (nog nooit zo vies geweest) 🙈😜🙈
Het plan was door de Dadès Gorges te rijden vandaag maar het had een ‘beetje’ geregend. Dus wilden we stoppen op een camping die daar niet te ver af lag en afwachten tot morgen op beter weer. We hadden camping Chabab Saghro uigekozen in Ayt Youl omwille van de goeie kritieken en het prachtige zicht. De hoofdweg naar deze camping was helaas opgebroken wegens werken dus dan maar een alternatieve ‘in the middle of nowhere’ weg geprobeerd. Tot we plots  aan een bruggetje kwamen over een rivier dat er veel te smal en veel te bouwvallig uitzag. Suzette en ik keken elkaar aan en dachten hetzelfde : neen, dit gaan we niet doen…Het voelde absoluut niet veilig aan.
We hebben dan snel een andere camping uitgezocht in Boumalne maar die bleek een veel te steile helling te hebben om op te rijden en door de regen zag dat er allemaal een beetje twijfelachtig uit.
Dan toch maar al richting Dadès rijden want op het Monkey Fingers point was ook een camping en die lag nog voor de kloof. Dat zou dus moeten lukken en misschien was dat een goeie plek om te overnachten en te wachten hoe het weer zou evolueren.  Toen we begonnen aan de klim was het al snel duidelijk dat de regen van 1 nacht hier serieus éen en ander veroorzaakt had. De foto’s die hieronder volgen spreken voor zich. We zijn gestopt op de camping en besloten dat we hier zouden blijven tot de volgende ochtend.  Echt helemaal gerust waren we niet want het begon weer te onweren en regen viel met bakken uit de hemel. Als je ziet hoeveel er hier afbrokkelt vanuit de bergen vroegen we ons af of we wel veilig stonden met de camper. De eigenaar Moulay verzekerde ons dat we bij hem veilig stonden. Veel keuze hadden we niet. Hij zou ons ook een lekkere tajine maken voor ’s avonds 🙂
Ondertussen werd ons ook verteld dat de volgende ochtend naar boven rijden  geen goed idee was. De weg die we tot nu toe hadden afgelegd tot aan Monkey Fingers was slecht naar nog berijdbaar met een auto. Het stuk dat hoger ligt was  er blijkbaar veel erger aan toe. Spijtig, want voor die mooie dades gorges waren we hier, maar safety first.

Als we ’s morgens opstaan kijken we naar een helblauwe hemel en van het weer van gisteren is niets meer te bespeuren. Na het ontbijt kunnen we naar beneden rijden zoals gepland of we kunnen vragen aan de campingbaas of er een mogelijkheid bestaat om met een 4×4 naar boven te rijden. Want hoe mooi het nu ook is, de weg naar boven blijkt nog altijd niet geschikt voor de camper en we hadden onszelf beloofd om geen zotte toeren uit te halen.
De campingchef stelt ons voor dat hij ons rijdt tot het hoogste punt en terug. Zo kunnen we toch de Dadès kloof zien waar we eigenlijk voor kwamen. Om 11 u stappen we in de wagen en rijden we naar boven. We zien al snel dat het een zeer goede beslissing was om dit niet met de camper te doen. Een 4×4 kan natuurlijk altijd iets meer en Moulay brengt ons tot voorbij de kloof. Normaal gezien gaat het nog 20 km verder tot M’Semrir maar blijbaar ligt achter de kloof de weg nog veel slechter. Geen probleem voor ons want we zijn al superblij met het aanbod. We nemen mooie foto’s en we zijn content dat we toch een groot stuk gezien hebben zonder ons te moeten stressen met de camper.
Als we terug op de camping zijn die net tegenover het viewpoint Monkey Fingers ligt staan we nog maar eens versteld van het aantal auto’s, moto’s, busjes en grote bussen die hier stoppen en de waarschijnlijk miljoenen foto’s die hier jaarlijks genomen worden.
Morgen rijden we, als alles goed blijft, terug naar beneden en gaan we richting Tinghir.

30 oktober tot 1 november 2024
Tinghir/Todra kloof

De todra kloof is minstens even bekend als de Dadès Gorges dus is het logisch dat we ook daar even gaan kijken. We installeren ons op Camping Le Soleil die net buiten Tinghir ligt op 6 km van de kloof. Je kan met de camper door de kloof rijden en dan verder door maar de weg is niet perfect. En we willen het met de fiets doen. Het gaat dan veel trager maar je ziet ook meer dan wanneer je achter het stuur zit en constant moet opletten op bulten, putten, water enz…in de weg.
We vertrekken in de namiddag richting kloof en het is daar een drukte van jewelste. Beetje ’te’ toeristisch naar onze goesting. Er lopen wandelaars, er rijden busjes en taxi’s, er zijn tal van verkopers die hun waar uitgestald hebben tegen de rotsen en het verliest daardoor toch een stuk authenticiteit. Maar toegegeven, de rotsen zijn impressionant. We fietsen/stappen een stuk door de kloof maar het is verschrikkelijk koud en daar zijn we echt niet op gekleed. We keren om en beslissen om morgen met aangepaste kledij terug te komen.
We vertrekken de volgende ochtend met sweater en fleece en sjaal en dat hebben we echt nodig. Handschoenen hebben we niet bij (het is zomer en we zitten in Marokko) maar het is op het randje 🙂
We zijn vroeg maar in de kloof is het toch weeral druk. Uit busjes worden weer toeristen gedropt en de verkopers maken zich klaar om hun goederen te etaleren. We fietsen er ditmaal helemaal door en twijfelen of we gaan verder rijden of terug keren. Gelukkig beslissen we om verder te rijden en dat doen we tot het eerstvolgende dorp. Het is niet overal even makkelijk fietsen, heel veel klimmen ook, maar de prachtige beelden die je er voor in de plaats krijgt zijn onbeschrijfelijk. Voor ons was deze fietstocht éen van de hoogtepunten van natuurschoon. En na de drukke kloof fiets je quasi alleen, behalve op de momenten dat de toeristenbusjes voorbij scheuren (veel te snel, echt brokkenpiloten). Maar voor de rest is het zalig fietsen in een adembenemend mooie omgeving.
Op ons verste punt zijn we gestopt voor een lichte lunch in restaurant Bougafer (die ook een auberge en camping ter beschikking hebben). Wat een fantastische plek hier in the middle of nowhere !
Vriendelijke bediening, lekker eten en goedkoop.  We vinden het altijd leuk om bij de lokale bevolking iets te eten. Ze verwelkomen je met een smile die je hart doet smelten 🙂
Hieronder een greep uit de vele foto’s die we genomen hebben. We hebben ook gefilmd met GoPro vanop het stuur van de fiets en uit meer dan 2 uur filmmateriaal hebben we ongeveer 13 minuten overgehouden. Filmpje is eveneens hieronder te zien.

1 tot 2 november 2024
Ziz Gorges/Errachidia

We rijden vanaf nu stilaan terug naar het noorden want onze laatste week Marokko gaat in. Spijtig maar we komen zeker nog terug. We stoppen vandaag aan Kasbah Hotel Camping Jurassique in de Ziz Gorges/Errachidia. Het is een mooie camping en we zijn moe dus we beslissen om niks te doen vandaag. Het kan niet alle dagen actie zijn 🙂
Als we de Tajine gaan bestellen voor ’s avonds vraag ik of ze ook wijn hebben. Neen, ze hebben geen flesjes meer  in stock, maar ze willen graag direct voor ons wat gaan halen, 10 km verderop. Ik bestel er dan ineens twee 🙂 En inderdaad, een paar uur later wordt de wijn geleverd. We zetten hem fris en genieten ’s avonds van een glaasje heerlijk wit met onze Tajine.
Hieronder enkele foto’s van onderweg tussen Tinghir en Ziz Gorges.

2 tot 3 november 2024
Azrou

Vanuit de Ziz Gorges willen we richting Fez maar we doen nog een tussenstopje in Azrou op camping Amazigh. Er is niemand te bespeuren aan de receptie en we installeren ons op een plaatsje en wachten af. Na een paar uur zien we een werkvrouw en we vragen waar de receptioniste is. Die slaapt krijgen we te horen. En of we een tajine kunnen bestellen voor vanavond ? Nee, dat gaat niet meer, het is te laat. Ja maar, wij zijn hier wel drie uur geleden al aangekomen…Beetje spijtig dat er toen niemand aan de receptie zat. Niets aan te doen….geen tajine vanavond 🙂
We zullen dus moeten improviseren vanavond maar dat zal wel lukken.
Vanochtend op de route tussen Ziz Gorges en Azrou kregen we een enorme diversiteit aan landschappen te zien. Dor, groen, sneeuw, het ene decor al mooier en indrukwekkender dan het andere. We zijn ook nog even gestopt bij een zwervershond familie (mama, papa en twee pups). We kunnen niet alle zwerfhonden van Marokko redden want dat zijn er duizenden maar we hebben deze vier vanmorgen wel gelukkig gemaakt met vlees. Het was feest 🙂
Het dierenleed in Marokko is groot. Het gaat niet enkel om de zwerfhonden en katten, maar ook om de ezeltjes die worden gebruikt om te werken. Ze zien er dikwijls ondervoed uit en bovendien worden ze vastgebonden aan hun poot als ze ergens moeten wachten of in hun stal voor de nacht. Zielig als je ze zo ziet staan. Het is een stuk van hun cultuur waar ik het moeilijk mee heb en soms hebben we tranen in de ogen maar we kunnen weinig doen. Af en toe hier en daar een paar hondjes enige momenten van geluk bezorgen is het minste wat we wel kunnen doen.

3 tot 4 november 2024
Douar Tiama

Normaal gezien wilden we Fez en Chefchaouen nog bezoeken maar we hebben de plannen een beetje gewijzigd. Als we de weer app bekijken voorspellen ze niet veel goeds tussen Tanger Med en Algeciras gedurende de hele volgende week. De enige dag dat het redelijk zou zijn is dinsdag. Na de verschrikkelijke gebeurtenissen in Valencia en wetende wat het weer allemaal kan doen hebben we beslist om dus dinsdag de oversteek te maken. Hopelijk op een rustige zee en niet te veel regen. Daardoor vallen onze laatste twee geplande stops in het water maar op zich vinden we dat niet erg. Liever veilig en wel terug in Spanje en we komen sowieso volgend jaar terug om nog een groot deel van Marokko te ontdekken.
Vandaag staan we op camping Menza-Bellota d’Eco-Tourisme. Een lange en gewichtige naam voor wat het in feite is. Gelukkig staan we hier maar 1 nacht maar het is een beetje een triestige bedoening. Over het sanitair is helemaal niet te spreken maar zoals al dikwijls geschreven : gelukkig hebben we dat niet nodig. We hebben hier helaas ook onze slechts tajine aller tijden gegeten. Of liever gezegd, we hebben hem niet opgegeten. Na een discussie met de chef over de kip waar geen vlees aan zat en zijn antwoord dat het normaal is voor eco-kippen hebben we het opgegeven. Na zoveel lekkere tajines gegeten te hebben in Marokko weten we echt wel dat er vlees aan de kip moet zitten en niet enkel uitgemergeld been. Maar de eigenaar bleef volhouden dat het zo moest. Nu ja, smaken verschillen… we laten het hier maar bij. Ook het anders zo lekkere Marokkaans brood dat we geserveerd kregen was beenhard . . . dat moest ook zo beweerde hij . . . het andere brood dat we dan overal hadden gegeten in zijn land was niet het echte . . . Op zoveel onzin hadden we geen weerwoord. Eco en bio hebben voor deze man een bizarre betekenis. Deze camping wordt van onze lijst geschrapt voor als we volgend jaar terug komen naar Marokko
Morgenvroeg rijden we naar onze laatste stopplaats vooraleer we dinsdag gaan boarden in Tanger Med.
Hieronder nog wat foto’s van onderweg. Een heel ander landschap weer. We hebben nog een aantal honden gelukkig kunnen maken met de overschot van onze zelfgemaakte tagliatelli met ballekes in tomatensaus en de kids hebben we onderweg blij gemaakt met snoepjes, chocolade en koekjes. Geen foto’s van deze acties maar hun glimlach zal voor altijd in onze herinneringen blijven.

Bye Bye Marokko

Na de ‘eco’ camping hadden we nog 1 stop voorzien aan de Middellandse zee alvorens naar Tanger Med af te zakken. Maar onderweg zijn we van gedacht veranderd. Geen wind vandaag, zonnig weer op de Strait of Gibraltar, dus waarom niet ineens naar Tanger Med. Zo spaarden we ook nog wat kilometers uit en zouden we een rustige vaart hebben. Het inchecken in de haven van Tanger was een pak moeilijker dan de heenreis. Langere rijen, langere wachttijden, de boot die er nog niet lag toen we eindelijk klaar stonden….Het was een vermoeiende rit maar we zijn goed geland in Spanje.

En dan zijn we terug in Spanje.  🙂

We moeten even afkicken nu en terug wennen aan de westerse wereld. Wat een contrast. Niettegenstaande je terug in je ‘eigen’ wereld komt voelt het vreemd aan.

Wat we niet gaan missen is het volgende :
  • De rijstijl van de Marokkanen lol. Een ‘code de la route’ kennen ze niet en hier geldt de wet van de sterkste 🙂
  • De slechte wegen in sommige delen van het land met putten, stukken en brokken en de duizend drempels op de meest onmogelijke plaatsen.
Wat we heel hard gaan missen :
  • De vriendelijkheid van de bevolking en dan vooral die van de Berbers op het platteland.
  • De mensen en kinderen die ons constant groeten, te voet of als we in de camper passeren. De vraag op straat : ‘bonjour, ca va ?’ en ‘Soyez la bienvenue en Maroc’
  • De glimlach en blijdschap van de kinderen als je hen een snoepje geeft of een stylo. Van sommigen krijg je een extra knuffel die je een dag later nog voelt.
  • De ongerepte schoonheid van de natuur. Vooral het zuiden en binnenland heeft ons elke dag verwonderd als kleine kinderen die voor de eerste keer iets magisch zien.
  • De boeiende cultuur waar je maar niet genoeg van krijgt. Zo dicht bij Europa en toch zo anders.
  • De prijzen in de winkels, restaurants, taxi’s, campings …. Je denkt elke keer dat ze fout gerekend hebben maar neen …. Het is echt zo goedkoop 🙂
Wat we heel erg vonden :
  • De armoede die nog steeds heel aanwezig is en dan vooral op het platteland. Er is een groot contrast met de stedelingen. Toch hadden wij overal de indruk dat deze mensen gelukkig zijn en met een lach door het leven gaan.
  • De diertjes… Er zijn onnoemelijk veel zwerfhonden en katten en velen lijken op de straat te overleven zonder al te veel problemen. Maar we hebben ook schrijnende dingen gezien die we niet op foto durfden zetten. Maar de beelden zijn op ons netvlies gebrand. Ook de ezels die heel hard moeten werken en waarvan sommigen ‘s avonds aan hun achterpoot worden vast gebonden aan een koord van 1 meter 😞 …onmenselijke toestanden 😞
 
Waar we blij voor zijn na 5 weken Marokko :
 
Straks ne goeie Solomillo de Ternera con salsa piementa of nen tataki de atún rojo. Niettegenstaande we gesmuld hebben van overheerlijke tajines hebben we onze favorietjes wel gemist 🙂
Ik kan blijven schrijven maar voor vandaag hou ik het hierbij.
We keren terug naar onze wereld vol luxe en staan nog meer stil dan vroeger bij wat we elke dag ‘normaal’ vinden. Na meer dan 5 weken Marokko keer je terug als een iets ander mens.
En nu tijd voor Martini en wijn à volonté 🙂
Facebook Instagram